Başta Zeitgeist belgeseli olmak üzere son günlerde sorulan sık sorulardan biri şudur: İsa anlatısı aslında Mısır mitolojisindeki Horus’tan, Mitra’dan veya benzer figürlerden mi esinlendi?

Zeitgeist belgeselinin iddiasına göre, Horus ve/veya Mitra: Bakire İsis’ten doğdu; 25 Aralık’ta doğdu; doğduğunda 3 bilge kişi tarafından doğu yıldızıyla müjdelendi; Tifon gazabından kaçmak için Mısır’a gotürüldü; 12 muridi vardı; mucizeler gerçekleştirdi ve suyun üstünde yürüdü; El-Azur’u (Lazar’ı) diriltti; yaraları mucizelerle tedavi etti; kendisine verilen isimler “doğru yol”, “gerçek”, “aydınlık”, “Mesih” “Tanrı Oğlu” ve benzer isimler; çarmıha gerildi ve dirildi.

Devam etmeden şunu belirtmek lazım: Zeitgeist belgeseli hiçbir tarih veya arkeoloji uzmanının görüşünü yansıtmamakta. Kendi görüşlerini savunmak için benzer görüşe sahip komplo teorisyenleri ve astrologları alıntılamaktadır. Dolayısıyla iddialar biraz araştırma zahmetine girecek olanlar tarafından çürütülecek cinstendir. Şimdi teker teker belgeselin iddialarını ele alalım:

Bakire İsis’ten Doğdu:
İsis bakire değildi. Kocası Osiris diğer tanrılar tarafından parçalanmıştır. İsis, bu parçaları bir araya getirip, Nil Nehri’ne gidiyor ve kocası tekrar hayata dönüyor. Yalnız tek bir sorun var. Kocasının erkeklik organını bulamadığı için sihirli bir organ yaratıyor ve böylece gebe kalıyor. Bakirelikle ilgisi yok. Mitras ise bir kayadan doğuyor; üstelik yetişkin olarak… Hiçbir kaynak bakire doğumundan bahsetmiyor.

25 Aralık’ta Doğdu:
İsa 25 Aralık’ta doğmadı. 25 Aralık tarihi 3.- 4. yy.da anma tarihi olarak özellikle Batı’da kullanılmaya başlandı. Çoğu Ortodoks Hristiyan İsa’nın doğuşunu 6 Ocak’ta kutlamaktadır. İncil metnini analiz ettiğimizde asıl İsa’nın doğum mevsimi sonbahar –Ekim olabilir- civarıdır. (Lütfen “İsa Hangi Tarihte Doğdu?” makalemizi okuyunuz)

Doğduğunda 3 Bilge Kişi Tarafından Ziyaret Edildi:
Bir kere Horus’u doğumunda hiç kimse ziyaret etmedi. Olsa olsa babası Osiris’in doğumunda 3 yıldız gözüktü. Ama bunu müneccimlerle bağdaştırmak biraz hayal gücü gerektirir. Kaldı ki, Kutsal Kitap müneccimlerin sayısından bahsetmez. 3 sayısı sonradan geleneklere işlendi ama İncil’de 3 sayısı geçmemektedir. Ayrıca, Mitras için böyle bir kayıt yoktur. Çobanlar doğuşunda Mitras’ın kayadan ayrılmasına yardımcı oluyorlar. (Lütfen “Yıldızbilimciler Kimdi?” makalemizi okuyunuz)

Tifon Gazabından Kaçmak İçin Mısır’a Götürüldü:
Aslında Horus çocukken Tifon’un gazabından kaçmak için bir müddet Mısır’dan uzaklaştırıldı. İsa ve ailesi ise, Hirodes’in gazabından kaçmak için 2 sene Mısır’da kaldılar. Yani tam tersi…

12 Muridi Vardı:
Horus’un 4’ü yarı-tanrı, 16’sı insan olmak üzere, 20 müridi vardı. Ayrıca onun yanında savaşmak üzere sayısızca demircisi mevcuttu. Bunu 12 havari ile ilintilemek, ancak Allah’a çamur atmak isteyenlerin ve kutsal değerleri hiçe sayanların üretebileceği bir çarpıtmadır. Mitras’ın müritleri yoktur; fakat güneş ile bağdaştırıldığı için rivayetlere göre 12 burcu yönetmektedir.

Mucizeler Gerçekleştirdi; Suyun Üstünde Yürüdü; Yaraları Mucizelerle Tedavi Etti:
Horus, asla suyun üstünde yürümedi. Balık tanrısı Oannes, sabahları sudan çıkıp akşamları dönermiş ama bunun dışında hiçbir tanrının suda yürüdüğüyle ilgili bir kayıt yoktur. Horus, mucizevi şekilde tedavi ederdi ama ölümünden sonra… Eski Mısır rahipleri hastaları iyileştirmek için Horus’un ruhunu çağırıp hasta olanın içinde mabet etmesi için dua ederlerdi. Bunun İsa’ya atfedilen mucizelerle uzaktan yakından alakası yoktur; kaldı ki, İsa tarihsel olarak Roma dönemi belgelerinde kanıtlanmış bir insandır; bir mit değildir.

El-Azur’u Diriltti:
Horus, hiç kimseyi diriltmedi. Bununla ilgili herhangi bir kayıt, hiçbir eski Mısır belgesinde yoktur. Olsa olsa annesi İsis, babası Osiris’i diriltti. Bu da maalesef sırf Hristiyanlık’a çamur atmak isteyenlerin uydurduğu bir paralelliktir.

Kendisine Verilen İsimler “doğru yol”, “gerçek”, “aydınlık”, “Mesih” “Tanrı Oğlu” vb. :
Horus’a böyle isimler verilmemiştir. Babası Osiris’in benzer isimleri vardır. Mesela “Her şeyin Efendisi”, “Yeraltının Rabbi”, “Sonsuzluğun Efendisi”, ”Ölülerin Efendisi”, “Büyük Koç”, “Büyük Kelam”, “Ruhların Başı” vb. Ama bunların hiçbirinin tümüyle Yahudilikte bulunan “Tanrı Oğlu” ve “Mesih” gibi ünvanlarla alakası veya bağı yoktur.

Çarmıha Gerildi ve Tekrar Dirildi:
Horus’un hikayesi, MÖ. 3000 senesine dayanmaktadır. O tarihte çarmıh diye bir şey yoktu. Çarmıh Roma döneminde icat edilen bir işkence ve infaz aletidir. Horus, asla dirilmemiştir, olsa olsa babası Osiris dirilmiştir; o da erkeklik organından yoksun bir şekilde… Mitras ise, hiç ölmüyor, dünyadaki görevi bittiğinde at arabasıyla gökyüzüne dönüyor.

SONUÇ: Horus ve İsa arasında bağlantı kurmak, ileri derecede bir hayal gücü gerektirmektedir. Kaldı ki, Horus bir mitolojik ilah; İsa ise, Roma kayıtlarında bile bulunan gerçekten yaşadığını bildiğimiz bir kişidir. (Lütfen “İsa Bir Efsane Midir?” makalemizi okuyunuz) Buradan öğreneceğimiz ders: İnsan okuduğu veya izlediği her şeyi araştırmadan kabul etmemelidir…

****

KAYNAKÇA:

• Bedard, Stephen J. “Exposing The Spirit of the Age: A Response to The Zeitgeist Movie.” 8 Nisan 2013.
• Copan, Paul ve William Lane Craig ed., “Come Let Us Reason: New Essays in Christian Apologetics.” B&H Publishing. Tennessee, 2012, sf. 169-186.
• Strobel, Lee. “The Case For The Real Jesus.” Zondervan. Grand Rapids, 2007, sf. 157-188.

Makale “inciltarihi.com”dan alınmıştır.